Hoe ziet jouw eerstvolgende vergadergezelschap eruit?

Via het intrigerende boek Tussen de regels van organisatiefilosoof Mieke Moor maakte ik kennis met het kunstwerk van Katharina Fritsch: Tischgesellschaft. Het levensgrote werk toont 32 identieke mannen. Het beeld van dit vergadergezelschap staat voor mij metafoor voor conformeren aan conventies en ongeschreven regels. Ook toont het een gebrek aan lef en eigenheid van mensen als ze zich in een groep bevinden. Iets wat ik koppel aan situaties op de werkvloer; bijvoorbeeld in vergaderingen of bijeenkomsten. Al direct bij binnenkomst in een zaal lijken we in een soort vergader mal te stappen. Je herkent misschien die ‘default modus’ waar je soms al vrijwel direct ingezogen wordt.

Buro Aanzet, Anke Tijtsma, gespreksmaker, 2017

Ik geloof dat iedere professional in zo’n setting alleen optimaal kan bijdragen als hij/zij als ‘heel’ mens wordt bejegend. Dat betekent dat we als professionals niet alleen cognitief met onze feitenkennis kunnen bijdragen, maar ook onze fysieke, emotionele en spirituele intelligentie mogen aanzetten op de werkvloer. Het onderzoek (dat ik via de HKU Master Crossover Creativity uitvoerde) zoomt uiteindelijk in op de vele mogelijkheden om verbeeldingskracht in bijeenkomsten te benutten. En hoe dat professionals helpt om ‘aan’ in plaats van ‘uit’ te gaan tijdens een vergadering of conferentie.

Gelukkig zie ik in de foto van het Tischgesellschaft nog perspectief. Dat laatste symboliseert voor mij het potentieel dat professionals met de juiste stimulans bereidt zijn de verantwoordelijkheid te pakken en hun nek uit te steken. Ze moeten hooguit weer even worden ‘aangezet’ tot handelen. Het is de antropoloog Margaret Mead die mij inspireert met haar woorden: Never doubt that a small group of committed citizens can change the world, indeed it’s the only thing that ever has. Die quote reikt het perspectief aan dat je het niet in je eentje hoeft te doen en al met een kleine groep veranderaars veel kunt bereiken. Maar er moet iemand zijn die een wending inzet in een vastgelopen vergadering door zijn/haar nek uit te steken. Diegene wil ik graag ondersteunen om via verbeeldingskracht ook de andere deelnemers weer aan te zetten. Want is dat niet wat wij professionals willen?

Filosoof Hannah Arendt deelt menselijke activiteiten in drieën in: arbeiden, werken en handelen. Het is alleen in die laatste activiteit dat er geen routine is en we worden uitgedaagd om nieuwe gedachten en inzichten met elkaar te delen. In onze huidige bijeenkomsten en vergaderingen zitten we vrijwel altijd in de standaard en routinematige modus van het arbeiden en werken. Voor professionals is het belangrijk om de drie met elkaar in balans te hebben. Dat geeft een gevoel van zingeving en maakt ons onderdeel van een groter geheel. Het is vanuit de verbeelding dat professionals andere gesprekken met elkaar kunnen voeren en in het ‘handelen’ van Arendt terecht kunnen komen. Dat is gunstig voor de wereld omdat in het ‘handelen’ nieuwe ideeën en inzichten kunnen ontstaan. Voor gezondheidsdilemma’s bijvoorbeeld waarvoor we in gewone vergaderingen geen baanbrekende nieuwe inzichten creëren.

Hoe doorbreek je in een vergadering de default modus? Kunst staat erom bekend dat ze kan ontregelen en de verbeeldingskracht aanspreekt. Daarom dook ik in de wereld van de Kunsten en las ik over de muzen via het boek van Bart van Rosmalen. Met een muzische grondhouding kan ieder mens vertellen, spelen, maken en delen; net zoals de muzen dat deden.

In een bijeenkomst kan de metafoor van het Gesprek als Opvoering nuttig zijn om voorzichtig te ontregelen en uit de standaard modaliteit te stappen. Daarmee kan je een groep meenemen in het ‘handelen’ van Arendt. Vorm geven aan werk is daarbij behulpzaam. Er zijn al heel veel werk- en gespreksvormen dus die hoef ik niet meer te ontwerpen. Wel testte ik een groot aantal muzische vormen en zo ontwikkelde ik ook een eigen repertoire aan kunstzinnige werk- en gespreksvormen om verbeeldingskracht bij professionals te activeren. Heel specifiek bedoeld voor vergader- en congreszalen. Ik maakte variaties op bijvoorbeeld het spreken via kunstobjecten, dichten met Shakespeare, kapittelen, contemplatieve dialoog, een agonistisch gesprek en de critical response methode.

Een kader bieden is belangrijk. Als professional stap je met een groepsgesprek even in een voorstelling. In de conversatie die je voert ontstaan frisse inzichten en is er ruimte voor andere zienswijzen. Ik woonde prachtige gesprekken bij. De professionals stappen ook weer uit; dan volgt er een gezamenlijk moment van reflectie.

Er ontstaat door deze werkvormen als vanzelf ruimte om samen tot echte nieuwe inzichten te komen. Als de groep het toelaat, betrek ik er een kunstenaar bij om nog nadrukkelijker een ander perspectief te omarmen. Voor meer verbeelding hoef je niet de hei op. Innovatie ontstaat vanuit spel en creatief denken en is niet lineair. Het is essentieel om in het huidige tijdperk letterlijk en figuurlijk ruimte te maken voor andere werkwijzen en gespreksvormen. Daarbij is maatwerk van belang. Hoe ziet jouw eerstvolgende tafelgezelschap er eigenlijk uit?

—–

Ik ontwikkelde gedurende mijn onderzoek een traject waarmee ik anderen kan ondersteunen om ‘zelf’ aan de slag te gaan met verbeeldingskracht. Ook kan ik je helpen bij het ontwerpen van bijeenkomsten waar geen default modus mag optreden.

Wil je meer weten? Neem contact met mij op via de contactpagina >>

Tagged , , ,

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *