Begin van het jaar schreef ik een boekrecensie voor Managementboek over Werken in het wit; een boek dat zich laat vergelijken met een heus kunstwerk.
Er is een heel fraai geheel ontstaan tussen de woorden op de pagina’s, de betekenissen tussen de regels en de logboekteksten die tussen de bladzijden zijn gevoegd. Mieke Moor heeft een kunstwerk gemaakt dat het lezen meer dan waard is.
Moor biedt ons toegang tot een verborgen wereld. De wereld van een ‘wit’ ziekenhuis. Een wereld die normaliter alleen toegankelijk is voor wie in het wit werkt. Daar zit ook gelijk een paradox in. Want wat is toegang? En hoe zit het met wat verborgen blijft? De schrijfster onderzoekt gedurende haar jaar in de witte wereld op diverse manieren ‘wat er gebeurt’. Een boek waarin de dingen worden benoemd; er woorden worden gegeven aan wat er daar is in dat ziekenhuis.
Paradoxen en maken
Al in de toonzetting (dat is de titel van het tweede hoofdstuk) neemt ze de lezer mee in het maakproces van haar kunstwerk. ‘Resultaten komen nauwelijks tot stand door vooropgestelde beelden, maar ontstaan vaak onderweg’. Ik vind dat een mooie zin. Heel fraai dat de schrijfster ook echt zo te werk is gegaan gedurende haar jaar in het Radboud UMC. Zelf geeft Moor aan: ‘Onderweg ontstaat wat gemaakt wil worden. In de Kunst worden dingen gemaakt. In de geneeskunst worden mensen beter gemaakt. Ik maak dit boek van al mijn observatiemateriaal’.
Dit gegeven past goed bij de vrije opdracht die de schrijfster (organisatie filosoof) kreeg om haar gedachtenwereld te koppelen aan die van het ziekenhuis. Ze vertelt erbij dat de vrijheid in haar opdracht tegelijkertijd ook heel lastig was. Weer een paradox: tussen vrij of open en vastgelegd en gesloten.
Dit boek helpt mij om weer opnieuw te beseffen dat paradoxen boeiend zijn. En dat gedijen in het niet-weten waardevol is. Dat het bovenal draait om vertrouwen. En dat doelmatigheid niet altijd prevaleert. Dat juist het loskomen van lineair denken hele waardevolle beschouwingen oplevert. Beschouwingen die mij dan weer inspireren en vrijheid aanreiken. ‘Juist door iets uit z’n verband te halen, kan iets pas goed gezien worden’. Ik krijg meteen zin om dit toe te passen in mijn werkzaamheden in organisaties. En ook bij het maken van mijn keramische kunstwerken.
Ziekenhuiswit
Werken in het wit is ook een boek met ziekenhuisverhalen. Het gaat over het dagdagelijkse en de routine van een gewone werkdag op een afdeling. Ook dan weet Moor te raken door haar gedachten te koppelen aan het inzicht van een of meerdere filosofen. Je kunt heerlijk in het boek bladeren of je blik laten rusten op een tekening of foto. Om dan vervolgens meegezogen te worden in prachtige uiteenzettingen over bijvoorbeeld de zin en onzin van een elektronisch patientendossier. Over hoe we protocollen en systemen nodig hebben, maar ze ons ook gevangen houden. Dat instrumenten en diagnoses toegang lijken te geven tot antwoorden, maar er daardoor in de gesprekken tussen mensen ook veel verborgen blijft. En over het feit dat net zoals de woorden, de cijfers heel veel niet zeggen. En over dat een goeie vraag stellen vaak fijner is dan het antwoord poneren. Dit boek gaat ook over dat het okay is om te morsen, te knoeien en aan te rommelen. Gewoon omdat we het heel vaak niet weten. Als mens. Ook – of misschien juist – als je werkt in het wit.
Witte kunst
Naast de fraaie vormgeving, leest het boek als een trein. Je vergaart als lezer en passant kennis over ‘witte kunst’. En je krijgt informatie over ‘wit’ organiseren. Aan de hand van de belevenissen van deze organisatiefilosoof kom je van alles te weten over wit. Iets wat nog niet eerder op deze wijze is samengebracht. Ik herken er een nieuwe compositie in. Een fraai kunstwerk gemaakt door Moor. In zwarte inkt op wit papier. Vol boeiende paradoxen en zeer de moeite van het lezen waard.