Systemisch Antropologische LeerWerkRuimte voor Friezen

Systemisch antropologische LeerWerkRuimte voor Friezen;

Edities in Fryslân en in midden Nederland

Praktijkgerichte bijeenkomsten speciaal voor Friezen die hun wortels en het systemisch antropologische gedachtegoed willen verkennen en benutten in leven en werk. 

We maken allemaal deel uit van allerlei systemen met ieder hun eigen cultuur. Een systeem is bijvoorbeeld het gezin waarin je opgroeide, een team in een organisatie, of de provincie waar je woont.

Ieder systeem heeft andere kenmerken, gewoonten, dynamieken en ook de energie in ieder systeem is anders. Dat kan je waarnemen. 

 

We worden altijd beïnvloed door de systemen en culturen waar we deel van uitmaken; of we dat nu willen of niet. We passen ons aan systeemnormen aan, onder meer om erbij te horen (als essentiële levensbehoefte). Of we houden ons een beetje in en blijven in sommige gremia (vrijwel als vanzelf) op de achtergrond. Dit kan beperkend zijn voor een individu of juist heel passend omdat we daarmee bijvoorbeeld loyaal blijven aan onze afkomst.

Het Friese systeem kenmerkt zich o.a. door doorzettingsvermogen, een sterk rechtvaardigheidsgevoel maar ook gelatenheid als er onvoldoende erkenning volgt. Tevens is er een drang naar autonomie en vrijheid*. Iets waar veel Friezen in uiteenlopende settings in de diepte mee verbonden zijn. Ook als dat niet altijd én overal direct zichtbaar is. Interesseert jou dat? Lees dan vooral verder.

 

Elk systeem bezit (on)bewuste krachten en diepgewortelde gewoonten die via cultuur en identiteit ervaarbaar zijn. Vaak zijn we ons er niet bewust van. Die dynamieken kunnen ons als mens zowel beperken als versterken. Het samen verkennen van patronen en dynamieken helpt om inzicht te krijgen in wat ons vastzet of juist in beweging brengt. Daar is nog veel in te ont-dekken. Persoonlijk èn collectief.

 

Ben je geïnteresseerd in hoe jij systemisch antropologisch waarnemen kunt benutten en toepassen in jouw leven en werkzaamheden? En wil jij verkennen hoe je Friese wortels jou versterken en/of verzwakken? 

Dan is de LeerWerkRuimte (LWR) voor Friezen (8 bijeenkomsten VERKENNING en/of 6 bijeenkomsten VERDIEPING) passend voor jou. Of je nou in de zorg werkt, het onderwijs, op een personeelsafdeling of als coach werkzaam bent, een systemisch antropologische blik brengt altijd beweging. Ook privé.  

 

Wat is systemisch antropologisch waarnemen?

Via ons waarnemingsvermogen kan je onbewuste verbindingen, krachten/dynamieken en gedragspatronen in een systeem aan het licht brengen. Met een systemisch antropologische manier van werken is zicht te verkrijgen op hoe mensen zich tot elkaar verhouden, welke ongeschreven regels gelden en ook waar (iemand in) een systeem loyaal aan is. Deze dynamieken en onzichtbare verbindingen zijn voor iedereen waarneembaar. Je eigen wortels kennen en begrip van je plek in het familiesysteem is daarbij van belang. Door je open te stellen voor wat er speelt, krijg je inzicht in wat onder de oppervlakte meespeelt. Met dit type informatie kun je leren werken. Ten behoeve van je eigen lijf en (sociale) leven en ook in je werk. Dit doen we in de LWR niet alleen met ons hoofd, maar ook via ons hart en ons lichaamsbewustzijn.

 

Wil jij meer zicht op de factoren die jou mogelijk onbewust beperken en óók in de aspecten die jou als mens, professional èn Fries juist in beweging zetten?

In de LWR verken je jouw wortels om jezelf (nog) beter te begrijpen en je potentieel beter te benutten. Dit vergroot niet alleen je eigen heel-zijn, maar ook de mensen met wie je werkt en samenleeft zullen er baat bij hebben. In een serie van acht bijeenkomsten (Verkenning) verkennen we die wortels hand in hand met wat theorie en basisprincipes van systemisch kijken en antropologisch werken. Je kunt er meteen praktisch mee aan de slag.

 

In de Verdiepingsserie (van 6 bijeenkomsten) duiken we dieper in de systemisch-antropologische uitgangspunten en de collectieve (Friese) thema’s. Ook onderzoeken we jouw persoonlijke- en professionele vraagstukken met hulp van eigen voorbeelden en ingebrachte casuïstiek. Instromen daarin kan als je de Verkenning hebt afgerond óf als je voldoende systemisch geschoold bent.

 

Speciale aandacht voor de Friese wortels? 

De belangrijkste reden om de LWR te starten is voor mij, Anke Tijtsma, dat ik wil bijdragen aan het wakker maken van het systemisch bewustzijn en het onbenutte potentieel dat het Fries-zijn in zich draagt. 

 

“Via persoonlijke ontwikkeling leerde ik veel over mezelf. Maar het is vooral via het systemisch

verkennen van mijn Fries-zijn dat ik mezelf beter begrijp en als heel mens kan zien;

ècht met alles wat bij mij hoort èn er toe doet. En dat is ook heel behulpzaam in mijn werk.

Ik negeerde bijvoorbeeld regelmatig mijn emoties en fysieke waarnemingen (uit automatisme en vanuit overleving) terwijl ze waardevolle informatie bevatten. Toen ik die neiging in systemisch perspectief plaatste werd er veel duidelijk. En intussen werk ik daar volop mee; soms vertellen mijn gewaarwordingen me vooral iets over mezelf en kan ik ze begrijpen in relatie tot mijn Fries-zijn. Daarnaast benut ik mijn voelsprieten nu heel nadrukkelijk in mijn werk om iets vanuit of in het systeem van de ander (patiënt/cliënt of klant) te kunnen duiden. Via mijn aangescherpte waarnemingsvermogen en systemisch bewustzijn ben ik beter in staat de ander te ondersteunen.

Het feit dat ik mijn wortels heb verkend en daar nu recht aan doe, helpt me om plekbewust en compleet met alles (vanuit heel-zijn) bij te dragen. Als échte Friezin en als professional.“ 

 

Ik zie veel waarde in gezamenlijk met andere Friezen op systemisch antropologische wijze ons Fries-zijn nader verkennen omdat we op die manier ook een steentje kunnen bijdragen aan een samenleving waar we onszelf en anderen stimuleren om heel-zijn in lijf, leven en werk te omarmen. 

Heel-zijn is niet individueel, maar relationeel en ingebed in een groter cultureel veld: familie, land, taal, collectieve geschiedenis. (Je leest meer over wat ik bedoel met heel-zijn verderop in de tekst).

 

Wat is een LeerWerkRuimte (LWR)? 

Een LeerWerkRuimte is een plek waar leren en werken samengaan. In een aantal bijeenkomsten maak je kennis met en verken je de systemisch antropologische werkwijze. We combineren theorie met directe toepasbaarheid, experimenteren met elkaar, stellen rake vragen en oefenen met waarnemen en praktische werkvormen.

We werken vanuit een systemisch antropologische benadering die fenomenologisch van aard is ; we starten zodoende met wat zich aandient en als fenomeen waar te nemen is.  

Zo verkennen we patronen en dynamieken binnen families, organisaties, de (Friese) samenleving en in jezelf. Denk bijvoorbeeld aan de vrijheidsdrang die zo kenmerkend is voor de Friezen, evenals het feit dat we een volk zijn van vaak weinig woorden en wars van autoriteiten. Friese nuchterheid is vaak behulpzaam en gelijktijdig negeren we daarmee ook regelmatig de intuïtieve en belichaamde kennis die we als volk bezitten. Hoe zou het zijn daar meer mee te werken?

 

Wat is heel-zijn en waarom de link met Fries-zijn?

Heel-zijn betekent aanwezig en compleet te voorschijn komen en ‘zijn’ met alles wat je in potentie bent. Heel-zijn heeft te maken met volmondig (h)erkennen wat er van belang is: van je Friese wortels en familiegeschiedenis tot aan je kwetsbaarheden, competenties en kracht. Als je dat kunt omarmen, stroomt je levensenergie vrijer. Dan ontstaat er als vanzelf beweging en ruimte om jouw plek stevig in te nemen; je potentieel kan dan voluit stromen. In je persoonlijke en werkende leven. Kennis en erkenning van jouw wortels hebben, is daarbij behulpzaam.

 

De vraag “Wat betekent heel-zijn in mijn Friese veld?” raakt aan wat het betekent om mens te zijn in context. Heel-zijn is niet alleen waardevol voor jouw vitaliteit, het is ook goed voor je verbinding met anderen. Bovendien is het voor onze samenleving helend als ieder vanuit zijn/haar heel-zijn bijdraagt.

“Ik ken het zelf goed om me enigszins in te houden, me terug te trekken en niet al mijn waarnemingen zomaar te delen. Daarmee doe ik mezelf geen recht en ontzeg ik gelijktijdig de ander ook mijn observaties ten aanzien van een situatie. Zonde voor mij omdat ik mezelf beteugel en niet volledig verschijn met wat ik kan en te bieden heb. Gelijktijdig is dat ook een gemiste kans voor de ander die, als ik mezelf niet laat horen en zien, mijn bijdrage en zienswijze niet zal ervaren.” 

Friezen staan vooral bekend om hun nuchterheid, liefde voor vrijheid en praktische aanpak. Vanuit de Friese traditie en geschiedenis van onze voorouders kennen we als volk de zogenaamde tsjoender: de tovenaar. De tsjoender (man/vrouw) brengt iets belangrijks in: een vermogen om met het hele lichaam waar te nemen en te spelen met wat zich aandient. In de LeerWerkRuimte omarmen en verkennen we nadrukkelijk ons hele zijn, inclusief dat waarnemingsvermogen. Iets wat als oeroud potentieel wakker gekust mag worden als je het mij vraagt. 

 

Wat kun je verwachten in de LWR?

De LeerWerkRuimte biedt:

• Kennis en competenties: Je ontwikkelt jouw voelsprieten en begrip van systemen en herkent patronen en dynamieken.
• Verbondenheid met je roots: Je verkent je eigen familiewortels en wat de Friese cultuur betekent voor jouw kijk op het lijf, leven en werk.
• Ruimte voor waarneming: Je scherpt je intuïtie en leert sensaties en signalen uit je lichaam en omgeving beter verstaan en benutten. 
• Praktische insteek: Met wat je leert, kun je meteen oefenen en aan de slag in je eigen leven en werk. 
• Reflectie: Stilstaan bij je patronen, terugkerende vraagstukken en je onbenutte potentieel.

• Verkenning van heel-zijn: Je (er)kent de stroom van jouw levensenergie en vitaliteit. Je leert de waarde en symboliek van symptomen en klachten waarnemen; bij jezelf, de ander en ook in organisaties en de samenleving.

Voor wie is deze LeerWerkRuimte bedoeld?

Of je nu werkt in zorg, onderwijs, HR, coaching of niet werkzaam bent, de LWR is voor jou als:

• Je interesse hebt in antropologie, filosofie/fenomenologie en systemisch werk.
• Je verbinding voelt met Friezen en Fryslân en jij je Friese achtergrond een verkenning waard vindt
• Je intuïtie en je lichaamsbewustzijn verder wilt ontwikkelen.
• Je in heel korte tijd wilt leren hoe je een systemisch antropologische zienswijze praktisch kunt toepassen in jouw leven en/of werk.
• Jij vanuit heel-zijn jouw unieke plek in de wereld steviger wil innemen.

Waarom ik, Anke Tijtsma, start met de LWR? 

“Ik ervaar weer een diepe verbondenheid met mijn wortels en waardeer de ‘memmetaal’ en de vlakke kleigrond van het ‘heitelân’ waar ik ben opgegroeid; in het dorp Britsum. In de afgelopen jaren heb ik mijn ontstaansgeschiedenis en mijn bestaansrecht afgepeld met hulp van mijn antropologische kennis, het systemisch gedachtegoed en praktische oefeningen. Daardoor heb ik me opnieuw ‘belichaamd’ kunnen verbinden met waar ik bij hoor en waar (dus) niet, en waar ik door gevoed ben en ook wat ik niet heb ontvangen. Ik begrijp beter waar sommige opvattingen, neigingen en gedragingen vandaan komen en kan er (weer) mee ‘spelen’. Heerlijk is dat.”

 

“Ik kom steeds dichter bij mijn ware zelf als ik mijzelf volledig omarm in alle facetten en diepte. Dat zorgt letterlijk en figuurlijk voor ‘romte’ (ruimte) en stevige ‘grond’ onder mijn voeten; wat gezond is voor mijn lijf en geest. Mijn ‘heel-zijn’ verruimt erdoor en dat draagt bij aan het floreren van mijn potentieel. Het motiveert me om de LeerWerkRuimte voor Friezen te organiseren.

Ieder mens bezit uniek potentieel en ik zet vanuit Buro AanZet graag aan tot het wakker kussen van slapend (Fries) potentieel”.  

 

Wie ik ben als begeleider?

Ik begeleid de LWR als systemisch antropoloog. Sinds ik jaren geleden mezelf op allerlei manieren systemisch ben gaan bijscholen, waardeer ik mijn Friese wortels (lees meer in deze blog) als nooit tevoren. Mijn systemische antropologische werkwijze kenmerkt zich door heen en weer bewegen tussen wat zich toont in de bovenstroom en wat ervaarbaar is in de onderstroom. Of het nou om een familie of een organisatie, provincie of vriendengroep gaat. Het bestaat uit pendelen tussen theorie en praktijk door te werken met wat zich in het moment aandient. Samen systemisch antropologisch allerlei vraagstukken onderzoeken is waar ik heel gelukkig van word. 

 

Ik vind het steeds opnieuw een uitdaging om compleet met alles wat ik kan en ben te verschijnen. Heel-zijn nastreven vind ik prettig en ik ondersteun anderen daar graag bij. Dat doe ik in mijn werk op allerlei manieren. Ik organiseer naast de LWR ook workshops. O.a. over Heel-Zijn waarin we ziek-zijn, klachten en symptomen op systemische wijze onderzoeken. Ik schreef in 2024 een paper met als titel Heel de Mens. Meer lezen over mij en mijn activiteiten en werkzaamheden? Klik hier.

Voor de LWR werk ik samen met Friese collega’s die hun eigen expertise-gebieden inbrengen tijdens de bijeenkomsten. 

 

Praktische informatie

We werken steeds met een groep van 6 – 10 mensen.

De eerste editie vond plaats van april – juli 2025 in Friesland. 

Momenteel is aanmelden nog mogelijk voor zowel de Verkennings- als de Verdiepingsgroep en ook alvast voor de groepen in 2026.

 

Op verzoek van en voor de vele Friezen om útens start er ook een groep in Amersfoort.

Er zijn in het najaar van 2025 zodoende twee groepen: de Verkenningsgroep en de Verdiepingsgroep.

a)    De Verkenningsserie (8 bijeenkomsten) in de omgeving van Amersfoort (okt 2025 – jan 2026)

Je kunt in deze groep ook instromen als systemisch werk nieuw voor je is. Uiteraard is interesse in Friesland en je familiewortels van belang.

Je meldt je aan voor de hele serie van acht bijeenkomsten op vier vrijdagmiddagen en vier zaterdagen.

---

OF:

b) De Verdiepingsserie (6 bijeenkomsten) in Fryslân, nabij Heerenveen (okt – dec 2025). 

In deze serie van zes Verdiepingsbijeenkomsten ligt de nadruk op het verdiepen van thema’s, werkwijzen en toepassingsmogelijkheden. Je hebt daarvoor (enige) systemische kennis nodig. En natuurlijk interesse in de Friese cultuur en jouw wortels.

Je meldt je aan voor de hele serie van zes bijeenkomsten op drie vrijdagmiddagen en drie zaterdagen.

Bel of mail me bij inhoudelijke vragen, data, tijden en kosten en uiteraard voor aanmelding – de groep in Amersfoort zit in principe vol dus kom gauw op de lijn dan kijken we wat daarin nog mogelijk is.

NB. Je hoeft voor de LWR niet te wonen in Fryslân en de Friese taal machtig te zijn om deel te kunnen nemen. De voertaal is afhankelijk van de uiteindelijke samenstelling van de groepen; al zal er ongetwijfeld ook Fries klinken.

 

Ervaring met representeren, opstellingen of systemisch werk is voor de groep in Amersfoort niet nodig; wel handig. Voor meedoen in de groep in Friesland is (enige) voorkennis van systemisch werk wel noodzakelijk om mee te doen.

 

Literatuur:

We gebruiken diverse boeken voor de theorie; de titels ontvang je bij aanmelding. Aanschaf is aan te raden, maar niet verplicht. Daarnaast krijg je artikelen aangereikt en een lijst met podcasts ter verdieping.

 

Wat neem je mee uit deze LeerWerkRuimte?

Na de bijeenkomsten:

• Ken je de systemische basisprincipes en zet jij die op jouw manier in.
• Heb je meer  lichaamsbewustzijn en is je waarnemingsvermogen verruimd.
• Snap je jezelf beter door meer inzicht in patronen, dynamieken en de Friese- en familiewortels.
• Heb je helder wat heel-zijn voor jou betekent.
• Sta je steviger door je bewuster te zijn van je dienende plek en jouw unieke potentieel.

Wat nemen we gezamenlijk mee uit deze LeerWerkRuimte?

Inzichten en bevindingen over onze Friese wortels, thema’s, waarden en cultuur die we op basis van onze systemisch antropologische verkenning zullen delen met wie het maar wil horen.

Interesse en aanmelding:

Je kunt je aanmelden door een mail te sturen naar anke@buroaanzet.nl.

Ook voor meer informatie over de inhoudelijke opbouw, kosten of als je andere informatie wenst, stuur je een mail naar: Anke@buroaanzet.nl. Bellen mag natuurlijk ook: 06 44178725

Zijn er mensen in jouw netwerk die je zou willen tippen?  Tige tank.

Ik hoop jou te verwelkomen in het najaar! Oan’t sjen